Πηγές-Βρύσες-Ποτίστρες

Φωτο:
Ποτίστρα-γούρνα
στην περιοχή
Αγίου Νικολάου.

Γράφει ο Γιώργος Ηλ.Κέππας

Ποτίστρες είναι κοιλώματα-μικρές δεξαμενές-που κατασκευάζονται σε ανοιχτούς χώρους και στις οποίες συγκεντρώνεται πόσιμο νερό για τα ζώα και σε κάποιες περιοχές για το πότισμα των φυτών κατά την περίοδο της καπνοφυτείας. Στην Κοινότητα Βαμβακοφύτου και στην ορεινή κυρίως περιφέρειά του υπάρχουν 20 περίπου ποτίστρες. Όλες σχεδόν κατασκευάστηκαν από το 1980 και μετά, μέσα από ένα πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ανάπτυξη και βελτίωση της κτηνοτροφίας.

Στο χωριό λοιπόν, κατασκευάστηκαν αρκετές ποτίστρες, κυρίως λόγω της ευκολίας εγκρίσεων τέτοιων κονδυλίων για την υλοποίηση του αναπτυξιακού κτηνοτροφικού προγράμματος και όχι γιατί ήταν όλες απαραίτητες. Εξάλλου, όπως γνωρίζουμε οι περισσότεροι, όσα χρηματικά ποσά δεν απορροφιόνταν επέστρεφαν στα Ευρωκοινοτικά Ταμεία και υπήρχε μια βιασύνη στην απορρόφηση. Γι’ αυτό θα μπορούσε να πει κανείς, ότι έγινε κατάχρηση τέτοιων κατασκευών. Σήμερα η μείωση του αριθμού των αιγοπροβάτων και άλλων βοοειδών και κυρίως η έλλειψη νερού έφερε την αχρησία και κατά συνέπεια την αχρηστία πολλών τέτοιων κατασκευών. Τελικά, μερικοί σίγουρα κέρδισαν από τις ποτίστρες, όπως π.χ. ο εργολάβος ή εργολάβοι που τις κατασκεύασαν και...ίσως και άλλοι.

Παλαιότερα δύο βρύσες είχε το χωριό, που εξυπηρετούσαν όλους τους κατοίκους. Η μία στην περιοχή του Αγίου Νικολάου, η οποία σώζεται ακόμα, αν και μετασκευασμένη και με αλλαγές από την αρχική της μορφή. Γλύτωσε όμως από την καταστροφική μανία που είχαν οι κοινοτικοί άρχοντες, να εξαφανίζουν κάθε τι παλιό και στη θέση τους να κατασκευάζουν τσιμεντένια κακοτεχνήματα. Αυτή ονομάζεται στο τοπικό ιδίωμα και Γκόρνα Τσιουσμιά, που σημαίνει επάνω βρύση σε αντιδιαστολή με την άλλη δίπλα από την κεντρική είσοδο του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου, που την έλεγαν και Μπρίτσκουβάτα από το όνομα Μπρίτσκας που μάλλον ήταν και ο κατασκευαστής της. Αυτή είχε και μία μεγάλη δεξαμενή μέσα στον αυλόγυρο της εκκλησίας. Θυμάμαι, θα ήταν κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’60, όταν διέλυαν τη βρύση και τη δεξαμενή, ο μπαρμπα-Γκάλιος Ηλίας έλεγε του αρχιμάστορα «….Μη τη χαλνάτε τη βρύση. Αλλάξτε μόνο τις σπασμένες σωλήνες(είχε πήλινους σωλήνες) από τη πηγή μέχρις εδώ. Καθαρίστε και τη πηγή. Και να υπάρχει το νερό. Θα μας χρειαστεί, όταν θα έχουμε διακοπή στο ρεύμα και δε θα δουλεύει η μηχανή, να στέλνει νερό ψηλά στο δεξαμενή στην ουλάνκα(=περιοχή στις βόρειες παρυφές του χωριού). Δε θα έχουμε νερό από το αντλιοστάσιο….». Και πράγματι τα τελευταία χρόνια πολύ συχνά για ώρες πολλές δεν έχουμε νερό, με κάθε απεργία ή βλάβη του δικτύου της ΔΕΗ ή του δικτύου υδροδότησης. Και πέραν αυτών το νερό που κυλούσε χωρίς καμιά οικονομική επιβάρυνση από την περιοχή του προφήτη Ηλία μέχρι τη βρύση αυτή, ήταν ασυγκρίτως ανώτερο ποιοτικά , δηλαδή υγιεινό χωρίς βλαπτικές ουσίες.

Αργότερα έγινε μία βρύση έξω από την αυλή του παλιού Δημοτικού Σχολείου (καταστράφηκε κι αυτή) και μία στην σημερινή κεντρική πλατεία πριν κτιστεί το κτήριο της Κοινότητας. Δυστυχώς δεν υπάρχει και αυτή!

Για τις ανάγκες ποτίσματος των καπνών δημιουργήθηκαν δύο μεγάλες ανοιχτές γούρνες-δεξαμενές με βρύσες .Σε αυτές τα πιτσιρίκια κολυμπούσαν τους καλοκαιρινούς μήνες. Και αυτές σήμερα δεν υπάρχουν, γιατί όλα τα χωράφια είναι ποτιστικά με τα έργα του ΤΟΕΒ .

Σημείωση συντάκτου: Αν κάποιος αναγνώστης θέλει να συμπληρώσει κάτι περισσότερο, ας το κάνει γράφοντας στη σελίδα των σχολίων.