Γράφει ο Γιώργος Ηλ. Κέππας
Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού είναι από τις σπουδαιότερες γιορτές της Ορθοδοξίας. Η ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού στους Αγίους Τόπους έγινε από την αγία Ελένη μητέρα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου. Σύμφωνα με την παράδοση οδηγήθηκε στην ανεύρεση από ένα αρωματικό φυτό που φύτρωνε στο μέρος εκείνο, το βασιλικό.
Στις 14 Σεπτεμβρίου του έτους 335 τον ύψωσε στον Γολγοθά και τον τοποθέτησε στον ναό της Αναστάσεως, που η ίδια ανήγειρε πάνω από τον Πανάγιο Τάφο και ο οποίος σώζεται ως σήμερα. Έτσι καθιερώθηκε η μεγάλη εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Όμως την ημέρα αυτή γιορτάζουμε και την δεύτερη Ύψωση. Στα 613 οι Πέρσες κυρίεψαν την Παλαιστίνη, λεηλάτησαν τα ιερά προσκυνήματα και πήραν ως λάφυρο τον Τίμιο Σταυρό και τον μετέφεραν στη χώρα τους. Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος μετά την νίκη του εναντίον των Περσών παρέλαβε τον Τίμιο Σταυρό τον μετέφερε στην Ιερουσαλήμ και έγινε και πάλι η Ύψωση του Σταυρού στο ναό της Αναστάσεως. Ήταν πάλι 14 Σεπτεμβρίου του 626.
Είναι μεγάλη θρησκευτική γιορτή και νηστεία η μέρα αυτή. Και στο ξωκκλήσι(μοναστήρι) του Τιμίου Σταυρού και Αγίου Προδρόμου Παλαιοκάστρου ψηλά στο βουνό γίνεται πανηγύρι. Είναι το λεγόμενο από τους Βαμβακοφυτιανούς «Πάνω πανήγυρη» για να γίνεται η διάκριση από τη «Κάτω πανήγυρη» δηλαδή το πανηγύρι της Σκοτούσσας. Και ήταν αυτά τα δύο πανηγύρια που πολύ παλιά επισκέπτονταν μόνο . Παλιά οι κάτοικοι του Βαμβακοφύτου πήγαιναν από το βουνό με τα γαϊδουράκια και πεζή στη «πάνω πανήγυρη». Η απόσταση δεν είναι μεγαλύτερη από 4 χιλιόμετρα. Τα τελευταία χρόνια πηγαίνουν ελάχιστοι με τα πόδια, λίγοι με τρακτέρ και πολλοί με Ι.Χ. αυτοκίνητα. Την παραμονή οι περισσότεροι πηγαίνουν λίγο πριν το ηλιοβασίλεμα.
Ένα βασικό στοιχείο του πανηγυριού, εκτός από τη θρησκευτική του πλευρά, είναι το φαγοπότι. Και ενώ δεν έχει τελειώσει ο Εσπερινός παίρνουν φωτιά οι ψησταριές δεξιά και αριστερά του δρόμου που διασχίζει τον χώρο του πανηγυριού. Τρώνε, πίνουν και γλεντούν, διότι την επόμενη -ανήμερα της γιορτής- έχουμε αυστηρή νηστεία. Όμως την επόμενη μέρα το φαγοπότι συνεχίζεται με σουβλάκια κ.ά. στις ταβέρνες που στήνουν επαγγελματίες. Νωρίς το απόγευμα διασκεδάζουν με τα χορευτικά πολιτιστικών Συλλόγων και μετά γίνεται η πάλη, το «γκιρέσς»(τουρκ. λέξη güreş) με τους ερασιτέχνες παλαιστές , τους «πεχλιβάνηδες».(τουρκ. λέξη. Pehlivan). Από τους καλύτερους πεχλιβάνηδες, που άφησαν εποχή ήταν οι αείμνηστοι Ζάντσιος Γεώργιος και Πόντας Γεώργιος.
Ένα βασικό στοιχείο του πανηγυριού, εκτός από τη θρησκευτική του πλευρά, είναι το φαγοπότι. Και ενώ δεν έχει τελειώσει ο Εσπερινός παίρνουν φωτιά οι ψησταριές δεξιά και αριστερά του δρόμου που διασχίζει τον χώρο του πανηγυριού. Τρώνε, πίνουν και γλεντούν, διότι την επόμενη -ανήμερα της γιορτής- έχουμε αυστηρή νηστεία. Όμως την επόμενη μέρα το φαγοπότι συνεχίζεται με σουβλάκια κ.ά. στις ταβέρνες που στήνουν επαγγελματίες. Νωρίς το απόγευμα διασκεδάζουν με τα χορευτικά πολιτιστικών Συλλόγων και μετά γίνεται η πάλη, το «γκιρέσς»(τουρκ. λέξη güreş) με τους ερασιτέχνες παλαιστές , τους «πεχλιβάνηδες».(τουρκ. λέξη. Pehlivan). Από τους καλύτερους πεχλιβάνηδες, που άφησαν εποχή ήταν οι αείμνηστοι Ζάντσιος Γεώργιος και Πόντας Γεώργιος.
Το ξωκκλήσι στα υψώματα της Κούλας (του Παλαιοκάστρου), κτίστηκε από τους παπά Σίδερη από το Μελενικίτσι και παπα Μαυρουδή από το χωρίον Σάβιακον, δηλαδή το σημερινό Βαμβακόφυτο.
Αυτό το γεγονός αναφέρει ο παπα Συναδινός που γεννήθηκε στο χωριό Μελενικίτσι Σερρών το 1601 στα χειρόγραφά του, που βρίσκονται στη βιβλιοθήκη του Κουτλουμουσίου, μοναστηριού του Αγίου Όρους και είναι απόσπασμα από τη « Σερραϊκή Χρονογραφία» του, που κείμενά της δημοσιεύτηκαν στα «Σερραϊκά Χρονικά» στον ένατο τόμο εκδόσεως1982.
Το 1880 η οικογένεια Κωνσταντίνου και Δάφνης Μοναστηρλή από το Παλαιόκαστρο ανακατασκευάζει και ανακαινίζει το ξωκκλήσι στη μορφή που είναι σήμερα.
Ο Αγιασμός
Το 1880 η οικογένεια Κωνσταντίνου και Δάφνης Μοναστηρλή από το Παλαιόκαστρο ανακατασκευάζει και ανακαινίζει το ξωκκλήσι στη μορφή που είναι σήμερα.