25η ΜΑΡΤΙΟΥ ΣΤΟ ΒΑΜΒΑΚΟΦΥΤΟ

Επιμνημόσυνη δέηση, κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο και παρέλαση.

25^Η ΜΑΡΤΙΟΥ 1821

Τέτοιαν ημέραν διάλεξεν η σπλαχνική Μαρία

να ειπεί στον Κύριο του Παντός, που τ’ άψυχα εμψυχώνει:

« Κοίτα στη γη τους Χριστιανούς, που μ’ άπειρη λατρεία

εμέ γιορτάζουν σήμερα, πόση σκλαβιά πλακώνει!»

Και πνεύμα Θείο χύθηκε με μιας εις την Αγία

ψυχή του ενδόξου Γερμανού, π’ ατρόμητος απλώνει

το ξακουστό το Λάβαρο κι από την εκκλησιά

πρώτος προβαίνει αγωνιστής και πρώτος ξεσπαθώνει.

Φεύγουν απ’ όλες τις μεριές οι τούρκοι τρομαγμένοι,

ενώ προφέρει ο Γερμανός κι ηχολογούν οι άλλοι

τον όρκο, π’ όλην έσεισε βαθιά την οικουμένη.

 

Μέρα γλυκιά, μέρα λαμπρή, μέρα χαριτωμένη!

Κάθε φορά που η λάμψη σου στην εκκλησιά προβάλλει,

πάντα με δάφνη ελεύθερη θα την ιδείς σπαρμένη

(Ι. Μαρτινέλης)

 

ΖΗΤΩ Η 25^η ΜΑΡΤΙΟΥ 1821

Σαν σήμερα και πριν από 192 χρόνια ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε στο μοναστήρι της Αγίας Λαύρας στα Καλάβρυτα τη σημαία της επαναστάσεως , το λάβαρο της λευτεριάς και ακούσθηκε σε όλο το σκλαβωμένο Ελληνικό Γένος το σάλπισμα της Επανάστασης, ο όρκος ο ιερός:

«Ελευθερία ή θάνατος».

Η Επανάσταση του 1821 αποτελεί μεγάλο σταθμό στην ιστορία του Ελληνικού Έθνους, γιατί τερμάτισε μία περίοδο σκλαβιάς τεσσάρων αιώνων και για την Μακεδονία πέντε αιώνων. Άνοιξε ο δρόμος της ελευθερίας και του πολιτισμού των Ελλήνων. Άρχισε η κατάρρευση της τουρκικής αυτοκρατορίας και τούτο αποτέλεσε και την αρχή για την αποτίναξη του ζυγού από όλους τους Βαλκανικούς Λαούς, που ξύπνησαν από το μεσαιωνικό λήθαργο. Ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας διδάσκει σε όλους τη νίκη του πνεύματος κατά της ύλης. Οι λίγοι αποφασίζουν να πεθάνουν και νικούν τους πολλούς. Οι δούλοι με την αυτοθυσία τους γίνονται ελεύθεροι.

(Γιώργος. Ηλ. Κέππας)

Αυτό το λόγο θα σας πω, δεν έχω άλλον κανένα:

Μεθύστε με τ’ αθάνατο κρασί του ’21

(Κωστής Παλαμάς).

ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ

Σήμερον της Σωτηρίας ημών το κεφάλαιον

και του απ΄αιώνος μυστηρίου η φανέρωσις.

Ο Υιός του Θεού, Υιός της Παρθένου γίγνεται

και Γαβριήλ την Χάριν Ευαγγελίζεται.

Διο και ημείς συν αυτώ τη Θεοτόκω βοήσωμεν

«Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά Σου.»

ΟΠΟΙΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΣΥΛΛΟΓΑΤΑΙ, ΣΥΛΛΟΓΑΤΑΙ ΚΑΛΑ

(Ρήγας Φεραίος)

Ως πότε παλικάρια, να ζώμεν στα στενά,

μονάχοι σα λιοντάρια, στες ράχες στα βουνά;

Σπηλιές να κατοικούμε, να βλέπωμεν κλαδιά,

να φεύγωμ' απ' τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά

Να χάνωμεν αδέλφια, Πατρίδα και γονείς,

τους φίλους, τα παιδιά μας, κι όλους τους συγγενείς;

Καλλιό ’ναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνοι, σκλαβιά και φυλακή.

Τι σ' ωφελεί αν ζήσεις, και είσαι στη σκλαβιά;

Στοχάσου πως σε ψένουν, καθ' ώραν στην φωτιά

(Ρήγας Φεραίος)

Η άφιξη(23 Μαρτίου 2013, ώρα 18.00΄)  των ιερών λειψάνων της Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών μετά της ηγουμένης Φεβρωνίας και της συνοδείας των μοναχών στην κεντρική πλατεία Βαμβακοφύτου. Στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου εψάλη Αρχιερατικός Εσπερινός χοροστατούντος του Μακαριωτάτου Μητροπολίτου Σιδηροκάστρου κ.κ. Μακαρίου. Μετά στο προαύλιο της εκκλησίας προσφέρθηκε φασολάδα και ακολούθησαν παραδοσιακοί χοροί.

Προσκύνημα στη Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών

Γράφει ο Γιώργος Ηλ. Κέππας

     Η Μονή του Τιμίου Προδρόμου Σερρών κτίστηκε στα 1270-1278 από το Μοναχό Ιωαννίκιο. Βρίσκεται βορειοανατολικά της πόλεως των Σερρών και σε απόσταση 12 χιλιομέτρων στο βάθος χαράδρας του Μενοικίου όρους.

Φωτο. 25 Φεβρουαρίου 1964

     Η επίσκεψη-προσκύνημα των Βαμβακοφυτιανών στη Μονή Τιμίου Προδρόμου είναι έθιμο που κρατάει τουλάχιστον 120 χρόνια και γίνεται τη Δευτέρα μετά την Κυριακή Τελώνου & Φαρισαίου.  Έχει σχέση με το κτίσιμο του καμπαναριού του χωριού μας. Και να πως έχει η ιστορία:

     Το καμπαναριό μας ή κωδωνοστάσιο κτίστηκε το 1882. Όλοι οι χωριανοί συνεισέφεραν στα έξοδα του έργου. Μεγάλη όμως ήταν η οικονομική βοήθεια της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών. Ένα μέρος του ποσού ήταν δωρεά, ένα άλλο έναντι ακινήτων στο χωριό (είναι τα σημερινά οικόπεδα μετόου ( = μετόχια) , νοτιοανατολικά της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου και το υπόλοιπο χρέος σε μορφή δανείου, οι δόσεις του οποίου κάθε χρόνο πληρώνονταν σε είδος, όπως σιτάρι, κριθάρι, αλεύρι και άλλα τρόφιμα.

     Πρόσφεραν όλοι οι κάτοικοι ανάλογα με τις δυνατότητές τους. Η συγκέντρωση των παραπάνω αγαθών γινόταν στο νάρθηκα της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου και η εκκλησιαστική επιτροπή συνόδευε τη μεταφορά τους στο μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου. Μαζί πήγαιναν και άλλοι χωριανοί. Και κάθε χρόνο πήγαιναν   περισσότεροι. Το χρέος εξοφλήθη, αλλά οι επισκέψεις συνεχίστηκαν και έγιναν έθιμο.   Κάθε χρόνο, τη Δευτέρα μετά την Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου, ξεκινούσαν χαράματα από το χωριό με τα γαϊδουράκια  πολλοί κάτοικοι υπό τους ήχους κωδωνοκρουσιών και μετά από 5 περίπου ώρες έφθαναν στο μοναστήρι.

     Εδώ διανυκτέρευαν Δευτέρα και Τρίτη. Την Τετάρτη μετά τη Θεία Λειτουργία αναχωρούσαν επιστρέφοντας στο χωριό. Έκοβαν δάφνες και άλλα κλαδιά, έπλεκαν στεφάνια και στόλιζαν τα γαϊδουράκια.  Στις Σέρρες σταματούσαν στην πλατεία Ελευθερίας χόρευαν τραγουδώντας παραδοσιακούς χορούς. Αγόραζαν και διάφορα ζαχαρωτά(γλυκύσματα, καραμέλες) και τα πρόσφεραν στα παιδιά του χωριού μας, που ξεκινούσαν το απόγευμα της Τετάρτης περπατώντας στον ασφαλτόδρομο για να προϋπαντήσουν τους προσκυνητές. Θυμάμαι μια χρονιά-ήμουν και εγώ στην παρέα των παιδιών- μέχρι τα όρια του Μελενικιτσίου είχαμε φθάσει. 

     Να σημειώσω επίσης, ότι μερικές μέρες πριν από την μετάβαση των προσκυνητών στη Μονή του Τιμίου Προδρόμου, επιτροπή-η ίδια για πολλά χρόνια- αποτελούμενη από τους Μπιλιούμπαση Κωνσταντίνο, Αλικότση Ιωάννη, (παππούς του ιερέα μας Ιωάννη), Κρότκα Δημήτριο και Σπαχή Κωνσταντίνο, πήγαιναν στο μοναστήρι και έκαναν τις απαραίτητες προετοιμασίες. Έκοβαν ξύλα για τις σόμπες, καθάριζαν τους χώρους διαμονής, μαγείρευαν και ήσαν επίσης οι επίτροποι της εκκλησίας στους εσπερινούς και τις λειτουργίες.

     Τα τελευταία χρόνια είχε σταματήσει το έθιμο, αλλά το αναβίωσε αμέσως μετά την ίδρυσή του- το 1982- ο Μορφωτικός Λαογραφικός όμιλος Βαμβακοφύτου. Όμως από το 1986 που εγκαταστάθηκε γυναικεία αδελφότητα, το προσκύνημα διαρκεί μία μέρα. Αναχωρούν τη Δευτέρα  από το χωριό με λεωφορείο και με Ι.Χ. οχήματα και επιστρέφουν το απόγευμα. Όταν φθάνουν στο χωριό χτυπούν χαρμόσυνα οι καμπάνες και στην πλατεία αρχίζουν οι παραδοσιακοί χοροί με  ζουρνάδες  και νταούλι μέχρι το βράδυ.

     Μετά την επίσκεψη των συγχωριανών μας στο Μοναστήρι, ακολουθεί η επίσκεψη στο χωριό μας αντιπροσωπείας μοναχών της Μονής Τιμίου Προδρόμου με το μεγάλο Σταυρό και τα Άγια λείψανα του ιδρυτού και κυρίου κτήτορα της Μονής οσίου Ιωάννου ( ο πριν Ιωακείμ), το πρώτο  Σάββατο της μεγάλης Σαρακοστής. Το έθιμο επιβάλλει να διανυκτερεύουν στη οικία των απογόνων του Αθανασίου Ζάντσιου.

     Να σημειωθεί ακόμα ότι οι καμπάνες και το σήμαντρο του καμπαναριού  του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου του χωριού μας είναι δωρεά της Μονής του Τιμίου Προδρόμου Σερρών. Το σήμαντρο αυτό, δηλαδή το μακρόστενο ξύλινο κομμάτι, αντικαταστάθηκε πριν από 30-35 χρόνια από καινούργιο και το παλιό αποτελεί σήμερα αντικείμενο του Λαογραφικού Μουσείου του Μορφωτικού Λαογραφικού Ομίλου Βαμβακοφύτου.