Ήθη και Έθιμα Μ. Εβδομάδος-Αναστάσεως-Αγίου Γεωργίου.

Κόκκινα αβγά

Τα κόκκινα αβγά συμβολίζουν το αίμα του Χριστού, αλλά και το χαρμόσυνο γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου. Το κόκκινο χρώμα είναι έκφραση χαράς, για το ευτυχισμένο γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου, επίσης είναι και μέσο αποτρεπτικό κάθε κακού.

Σύμφωνα με την παράδοση, όταν αναστήθηκε ο Χριστός το είπαν σε μια γυναίκα, αλλά αυτή δεν το πίστεψε και είπε: « Όταν τα αβγά που κρατώ στο καλάθι μου, θα γίνουν κόκκινα, τότε θα πιστέψω, ότι αναστήθηκε και ο Χριστός». Και τα αβγά αμέσως έγιναν κόκκινα.    

     Τα αβγά της Λαμπρής βάφονται τη Μεγάλη Πέμπτη. Το βάψιμο γίνεται με ορισμένη εθιμοτυπία. Τα αβγά που βάφονται τη Μ. Πέμπτη διατηρούνται και τρώγονται μέχρι την ημέρα της Αναλήψεως. Το αβγό της Παναγίας, είναι το πρώτο αβγό που θα βάψουν και θα το βάλουν στο εικονοστάσι του σπιτιού.

Λαμπάδες

  Η λέξη λαμπάδα παράγεται από την αρχαία λαμπάς. Με την αρχαία της σημασία, είναι η δάδα, ο πυρσός.

Σήμερα είναι το μεγάλο κερί που χρησιμοποιείται κυρίως σε επίσημες θρησκευτικές γιορτές και τελετές. Έτσι έχουμε τη γαμήλια λαμπάδα, την πασχαλιάτικη, τη χριστουγεννιάτικη, τη λαμπάδα τάματος, για τα βαφτίσια κ.λ.π. Το άναμμά της είναι ένδειξη ευλάβειας. Είναι σε διάφορους χρωματισμούς και παίρνει διάφορα ονόματα, άσπρη, πολύχρωμη, στολισμένη.

     Καθ’ όλη τη διάρκεια της μεγάλης εβδομάδος ανάβουμε τις λαμπάδες μας στην εκκλησία και ιδιαίτερα στην ανάγνωση των Ευαγγελίων.

     Το έθιμο στο χωριό μου θέλει τις λαμπάδες να τις αγοράζουμε από την Εκκλησία, τη Μεγάλη Πέμπτη. Χτυπούν οι καμπάνες με έναν ιδιαίτερο τρόπο και προσκαλούν τους πιστούς στο Ναό του Αγίου Γεωργίου, όπου στο Νάρθηκα, δηλαδή το πρόσθιο τμήμα του Ναού ή το πλαϊνό(νότιο) για την εκκλησία μας, εκτίθενται οι λαμπάδες επάνω σε τραπέζια σε διάφορα μεγέθη και σε δυο-τρεις χρωματισμούς με τις ανάλογες – φθηνές για την εποχή μας - τιμές. Η υποχρέωση της αγοράς είναι του πατέρα ή του παππού που με το εγγόνι παρέα πηγαίνουν να διαλέξουν και μάλιστα για το παιδί, τη πιο μεγάλη και γερή λαμπάδα που δε θα σπάει, κάτι που σπάνια συμβαίνει στα χέρια του μικρού παιδιού.

     Και το βράδυ της Αναστάσεως, όταν ο ιερέας προσκαλεί ψάλλοντας: «Δεύτε λάβετε φως», οι πιστοί παίρνουν το αναστάσιμο φως με τις λαμπάδες και το μεταφέρουν στα σπίτια τους.

Βράδυ Μ. Παρασκευής

     Το βράδυ της Μ. Παρασκευής και λίγο πριν από την περιφορά του Επιταφίου στο Νάρθηκα του Ναού διεξάγονταν δημοπρασία, ένα είδος πλειοδοτικού διαγωνισμού, για το ποιοί θα κρατήσουν τον Εσταυρωμένο, τις εικόνες της Παναγίας και του Ιωάννη. Το έθιμο αυτό  γινόταν εις ανάμνηση του γεγονότος που αναγράφεται στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο «διεμερίσαντο τα ιμάτιά μου εαυτοίς και επί τον ιματισμόν μου έβαλον κλήρον» (κεφ. ιθ΄). Το έθιμο  εδώ και αρκετά χρόνια καταργήθηκε.

Ο Οβελίας

     Ο περίφημος οβελίας, είναι το αρνί που ψήνεται στη σούβλα κατά την ημέρα του Πάσχα. Το ψήσιμο του αρνιού στη σούβλα συνηθίζεται το Πάσχα σε όλη την Ελλάδα. Για να ψηθεί καλά το αρνί πρέπει να έχουμε και την κατάλληλη θράκα , που γίνεται κυρίως με κληματόβεργες. Το αρνί ψήνεται ενώ το γυρίζουν διαρκώς . Από καιρό σε καιρό το περιβρέχουν με λάδι και χυμό λεμονιού. Το ψήσιμο διαρκεί περίπου 4 ώρες και εξαρτάται από το βάρος του κάθε αρνιού. Τελικά το βάρος του ψημένου αρνιού είναι περίπου το μισό του αρχικού.

Οι κούνιες

     Οι κούνιες, γίνονται με σχοινιά που κρεμούν από τα δένδρα και έχουν για κάθισμα ένα μαξιλάρι ή μία κουβερτούλα συνήθως υφαντή και με κατάλληλες ωθήσεις ταλαντώνονται. Μερικές φορές η ταλάντωση γίνεται από σχετική απόσταση 3 - 4 περίπου μέτρων με ένα κομμάτι του σχοινιού, που ξεκινά από τη βάση του καθίσματος. Οι κούνιες είναι έθιμο που γίνεται κάθε Κυριακή του Πάσχα και θυμίζουν την αρχαία "αιώρα" των Αθηναίων παρθένων κατά τα Ανθεστήρια, μια από τις λαϊκότερες γιορτές, η οποία γιορταζόταν στις αρχές της Άνοιξης.

     Οι νέοι φτιάχνουν κούνιες στα δέντρα και κουνούν τις κοπέλες, συνοδεία παλαιών τοπικών τραγουδιών. Ευκαιρία βρίσκουν οι ερωτευμένοι να εκδηλώσουν την αγάπη τους ή και νέα ερωτικά σκιρτήματα να γεννηθούν. Κουνιούνται λοιπόν και τραγουδούν οι κοπέλες τραγούδια της κούνιας.

Παραθέτω ένα χαρακτηριστικό τραγούδι.

Εις μια κούνια είναι κρεμασμένη.

Ποιός κουνιέται πάνω εις την κούνια;(δις)

Η (...όνομα κοπέλας..) κουνιέται εις την κούνια(δις)

Ο (…όνομα νέου..) στέκει πέρα και τη βλέπει(δις)

Και στο νου του λογα-λογαριάζει.

Το ζύγισμα

     Παλιότερα, σπάνιες ήταν οι μεγάλες ζυγαριές , για να ζυγίζουν μεγάλα βάρη(π.χ. πλάστιγγες, καντάρια). Στα χωριά βρίσκονταν μία-δύο. Γι΄ αυτό και σπάνια ζυγίζονταν οι άνθρωποι, Άλλωστε δεν ήθελαν να ενοχλούν κάθε τόσο τον κάτοχο της ζυγαριάς. Στο χωριό μας, μια φορά το χρόνο την ημέρα του Αγίου Γεωργίου ζυγίζονταν σχεδόν όλοι και ιδιαίτερα οι νεώτεροι περιπαίζοντας και περιγελώντας τους έχοντες περισσότερο βάρος. Στη συνέχεια στήνανε χορό τραγουδώντας τοπικά παραδοσιακά τραγούδια.
 

Ημέρα Αγίου Γεωργίου

Φωτό. 2011

Γιορτάζει ο πολιούχος της Ενορίας μας Άγιος Γεώργιος. Γίνεται  πανηγύρι και με ζουρνάδες και νταούλι χορεύουν και τραγουδούν κάτω από το καμπαναριό παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια.  Ο Μορφωτικός Λαογραφικός Όμιλος του χωριού μας αναβίωσε και το έθιμο της αναρρίχησης στο καμπαναριό, επίσης και τον αγώνα ανωμάλου δρόμου.

     Τα τελευταία χρόνια η ιππική ομάδα του χωριού με περισσότερους από 20  αναβάτες τελεί ιπποδρομίες. Συμμετέχουν και ιππείς από περιοχές του νομού μας, αλλά και από όμορους νομούς. Γίνονται επίσης και ποδηλατοδρομίες παιδιών. Πληροφορούμαι, ότι εφέτος ένα νέο στοιχείο προστίθεται στις εκδηλώσεις  της  παραμονής της εορτής  του Αγίου Γεωργίου. Την περιφορά  της εικόνας του Αγίου θα πλαισιώνουν και ίπποι με τους αναβάτες από την ιππική ομάδα του χωριού.